چوپان لواسانی چگونه ملکه دربار قاجار شد؟
تاریخ انتشار: ۱ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۹۶۰۷۸
برگهای تاریخ قجری را که ورق میزنید، همواره ربطهای واضحی بین این تاریخ و شمیران پیدا میکنید. از اقامت شاههای قجر و وزرایشان در شمیران تا تحولات سیاسی و اجتماعی آن روزگار، همگی بستری در شمال تهران داشتند.
به گزارش همشهری آنلاین، هنوز هم ردپای بسیاری از این تغییر و تحولات در جای جای شمیران قابل پیگیری است؛ مثلاً وقتی اهالی کم تعداد قریه امامه در روستای ناصرآباد لواسان از روی بنای پل پرقدمت آن میگذرند، نامی را گاه گاه به یاد میآورند که روستایشان را در روزگار قجرها بر سر زبانها انداخته بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما انیسالدوله که بود و چه ارتباطی با لواسان داشت؟ این دختر روستایی چگونه از قریهای کوچک در شمال تهران به دربار راه یافت و سوگلی پادشاه شد؟ برای یافتن پاسخی برای این پرسشها باید از لابهلای کتابهای تاریخ معاصر و خاطرات و روزنگاریهای متعدد به بیش از ۱۵۰سال پیش از این و همچنین به شش کیلومتری شمال لواسان برویم.
ناصرالدین شاه لواسانیناصرالدین شاه قاجار به دو چیز معروف بود؛ یکی اختیار کردن زنهای متعدد و دیگری علاقه مفرط به شکار. هر دو این ویژگیها را اگر دنبال کنید، به یک آدرس میرسید: قریه امامه روستای ناصرآباد در لواسان؛ ناصرآباد از روستاهای دهستان لواسان کوچک در شهرستان شمیرانات است و در فاصله ۶ کیلومتری از شمال شهر لواسان مرکز بخش لواسانات واقع شده است. در یکی از کتابهای جغرافیا که به جغرافیای سیاسی شمیران میپردازد درباره آن سالهای این محل میخوانیم: «٣هکتار گندمکاری آبی و ۵هکتار دیم و ١٠ هکتار باغ و قلمستان دارد، از رودخانه مشروب میشود، محصولش گندم و جو و سیبزمینی و لوبیا و لبنیات و میوهاش سیب و گردو و گیلاس است، شغل اهالی زراعت و گلهداری است». امامه جایی است که ناصرالدین شاه برای شکار اغلب به آنجا میرفت.
اما ماجرای یکی از این شکار رفتنهای شاه قاجار با باقیشان تفاوتهای اساسی دارد. در یکی از سالهای نیمه دوم قرن سیزدهم هجری، ناصر حین شکار در امامه دختر چوپانی را میبیند و پس از اندکی مصاحبت، او را خوشصحبت و شیرینزبان مییابد و با خود به تهران میآورد. نام دختر فاطمه است؛ فاطمه، دختر نورمحمد نامی، در کودکی یتیم شده و به ناچار در امامه نزد عمو و عمه خود زندگی سختی را به چوپانی میگذراند. مثلی در بین ایرانیان معروف است که میگوید از هر جا زن بگیری اهل آنجا محسوب میشوی؛ اگر از باقی زنهای شاه عجالتاً فاکتور بگیریم باید ناصرالدین شاه را بنا بر این مثلِ معروف، لواسانی بدانیم!
نفوذ انیسالدوله در دربارشاه که فاطمه را به دربار آورد او را نخست به دست جیران، سوگلیاش، سپرد تا آداب معاشرت به دختر نوجوان بیاموزد. با مرگ جیران، خانه و اثاث او به انیسالدوله سپرده شد و او بهتدریج مقام و نفوذ لازم را در دربار پیدا کرد. او بهسرعت یکی از عزیزترین و بانفوذترین زنان اندرونی ناصرالدینشاه قاجار شد، انیسالدوله نام گرفت و پس از آن نقش مهمی در مسائل سیاسی و اجتماعی ایران پیدا کرد. از انیسالدوله بیش از سایر زنان ناصرالدینشاه عکس و تصویر موجود است و این شاید به خاطر علاقه خاص ناصرالدین شاه به او بوده است.
همچنین هیچکس غیر از شخص شاه اجازه عکاسی از زنان حرمسرا را نداشت و عکاس تمام عکسهای انیسالدوله ناصرالدینشاه است. دوســــتعلیخان معیرالممالک در یادداشتهایی از زندگی خصوصی ناصرالدینشاه درباره انیسالدوله مینویسد: «انیسالدوله در واقع ملکه بود، ولی فرزندی نیاورد.» او که سوگلی ناصرالدینشاه بود، القاب خاصی هم از او دریافت کرد. اعتمادالسلطنه وزیر انطباعات ناصرالدین شاه نیز در یادداشتهای روزانه خود مینویسد: «در جمادیالثانی سال ۱۳۱۲ ه. ق. ناصرالدینشاه برای تجلیل از خدمات انیسالدوله و ادای احترام به او لقب قدیسه را اعطا کرد». او همچنین مینویسد: «به انیسالدوله نشان حمایل آفتاب داده شد. این نشان را قبل از سفر اول فرنگ اختراع کردند که در فرنگ به ملکهها داده میشد. انیسالدوله نخستین زنی است در ایران که دارای این نشان است و همچنین به انیسالدوله تمثال رحمت داده شد.».
اما نقش انیسالدوله در زندگی خصوصی ناصرالدینشاه فراتر از القاب همایونی بود و امتیازات او به خاطر تفاوتهایی که با دیگر زنان حرمسرا داشت، بیشتر بود.» «در آن دوره که زن باسواد کمتر پیدا میشد، انیسالدوله زنی بود که انشای روان و سلیس او را کمتر کسی داشت و رویهمرفته کمال انیسالدوله باعث چنان امتیاز او نسبت به سایر زنان ناصرالدینشاه بود که به مقام ملکه رسید. یک نفر وزیر به کارهای او رسیدگی میکرد و شگفت اینکه یک منشی زن داشت و این در تاریخ ملل فرنگ نیز تاکنون بیسابقه است که ملکه منشی زن داشته باشد.».
اما شاید نقش انیسالدوله در جریان تحریم تنباکو یکی از مهمترین دلایلی باشد که جایگاه او را در میان زنان حرمسرا برای همیشه پررنگ و برجسته کرد. در «روزنامه خاطرات» همچنین میخوانیم: «انیسالدوله رجاه خود را از شاه جدا کرد و استقلال خود را نشان داد. پس از صدور فتوای تحریم تنباکو، به دستور انیسالدوله قلیانها را جمع کردند و در پاسخ به شاه که چه کسی تنباکو را حرام کرده گفت: آن کس که مرا به تو حلال کرده است.»
انیسالدوله، لواسان و کاشانک را فراموش نمیکندآنطور که در کتابهای مختلف درباره انیسالدوله نوشتهاند این زن درباری اقدامات خیریه هم فراوان داشته است. موقوفات این زن مقتدر قجری شامل وقف «جیقه الماس» به حرم امیرالمؤمنین (ع)، «پرده مروارید» به آستان اباعبدالله (ع)، ضریح نقره برای شهدای کربلا، «نیم تاج الماس» به آستان مقدس امام رضا (ع)، تعمیر در نقره طلاکوب مسجد گوهر شاد، چاپ و توزیع مجانی یک جلد از کتاب ناسخالتواریخ مربوط به شرح حال حضرت فاطمه (س)، دستور به چاپ رساله عملیه زینهالعباد در سال ۱۳۱۳ و... است.
اما در میان اقدامات خیرخواهانه انیسالدوله، دو عنوان از آنها نشاندهنده این است که او جایی که از آن آمده را فراموش نکرده است. او سالها پس از اینکه بهعنوان چوپانی نوجوان به دربار ناصرالدینشاه راه یافت و سوگلی او شد، به روستای ناصرآباد بازگشت و بنای پلی را در روستای زادگاهش آغاز کرد. علاوه بر این وقف روستای کاشانک در شمیران از کارهای اوست.
----------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله یک به تاریخ ۱۳۹۳/۳/۳۱
منبع: فرارو
کلیدواژه: دربار قاجار انیس الدوله ناصرالدین شاه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۹۶۰۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اخبار ضد و نقیض درباره وضعیت سلامتی پادشاه انگلیس
به گزارش خبرآنلاین چارلز سوم بر اساس بیانیه کاخ باکینگهام قرار است از هفته آینده برنامه ملاقاتهای عمومی خود را از سر بگیرد. او طبق برنامه اعلام شده قرار است سه شنبه هفته آینده به طور نمادین از یک کلینیک درمان سرطان بازدید و در ماه ژوئن با امپراطور و ملکه ژاپن ملاقات میکند.
این درحالیست که هفته آینده سالگرد تاجگذاری چارلز به عنوان پادشاه انگلیس است و مقامهای دربار درحال تدارک جشنهای سلطنتی در این کشور هستند. چارلز شهریور ۱۴۰۱ در پی فوت مادرش الیزابت دوم به تاج و تخت رسید و اردیبهشت ۱۴۰۲ طی مراسمی پرحاشیه تاجگذاری کرد.
به نقل از ایرنا اما حدود ۹ ماه بعد یعنی بهمن سال گذشته، کاخ باکینگهام اعلام کرد که چارلز به سرطان مبتلا است و به همین خاطر حضور او در انظار عمومی کمتر میشود. نوع سرطان چارلز مشخص نیست اما هر از گاهی گمانهزنیهایی درباره وضعیت سلامتی وی مطرح میشود.
دو ماه پیش خبری منتشر شد که چارلز به طور غیرمنتظرهای مُرده است. این خبر ابتدا در یک شبکه تلگرامی روسزبان منتشر و بهسرعت در سایر رسانههای روسیه بازتاب یافت. سرانجام خبرگزاری تاس وابسته به دولت روسیه با انتشار گزارشی اعلام کرد که مقامات کاخ باکینگهام این خبر را تکذیب و تائید کردهاند که چارلز سوم زنده و سرگرم انجام امور کاری است.
اما در همین فاصله، خبر یادشده مرزهای روسیه را درنوردید و به طور گستردهای در شرق آسیا بازتاب یافت. بر همین اساس، سفارت انگلیس در اوکراین با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد: «خبر مرگ شاه چارلز سوم جعلی است.» سفارت انگلیس در روسیه نیز با انتشار پیامی این خبر را تکذیب کرد.
از سویی نشریه نیویورکپست اخیراً در گزارشی، با اشاره به وخیمتر شدن وضعیت سلامتی چارلز نوشته است که این روند رو به زوال، مقامات دربار را بر آن داشته است که «برنامه مراسم خاکسپاری» او را بهطور مرتب بهروز کنند.
چند منبع مطلع هم به دیلیبیست گفتهاند، شرایط جسمی چارلز ۷۵ ساله خوب نیست و او اخیرا کمتر در محافل عمومی حضور داشته است. گفته میشود که «برنامه مراسم خاکسپاری» او بلافاصله پس از خاکسپاری الیزابت دوم در شرایط آمادهباش قرار دارد.
کاخ باکینگهام از دیرباز برای مرگ الیزابت و چارلز برنامهای از پیش تعیین شده دارد که به محض مرگ آنها اجرایی میشود. همانطور که الیزابت در جریان آمادهسازی و بهروز رسانیهای مراسم خاکسپاریاش در آینده بود، چارلز نیز از جزئیات این برنامه مطلع است.
به هر روی ابهامات درباره وضعیت جسمی چارلز سوم کم نیست. کاخ باکینگهام امروز اعلام کرد که هنوز برای اعلام زمان مورد نیاز برای ادامه درمان پادشاه زود است. در بیانیه دربار اینطور ادعا شده است که پزشکان «از پیشرفتهایی که تاکنون انجام شده بسیار دلگرم شدهاند و نسبت به ادامه بهبودی پادشاه امیدوارند».
خبرگزاری بیبیسی گزارش داد که چارلز سوم هنوز قادر به انجام کامل وظایف خود نیست و به نظر میرسد که دربار تلاش میکند تا «سیگنالهای مثبتی» را نسبت به وضعیت سلامتی او مخابره کند.
کاخ باکینگهام امروز (جمعه) تصویری از چارلز را منتشر کرد که در کنار همسرش کامیلیا در باغ قدم میزند. البته دربار انگلیس در انتشار تصاویر جعلی ید طولایی دارد و اسفند گذشته نیز با انتشار تصویر دستکاری شده از کاترین میدلتون همسر ولیعهد انگلیس که مدتیست در انظار عمومی دیده نشده و گمانهزنیها درباره مرگ وی بالا گرفته است، سوژه رسانهها شد.
به هر روی، این طور که از بیانیه کاخ باکینگهام بر میآید، برنامه ملاقاتهای عمومی چارلز سوم در آستانه سالگرد تاجگذاری وی بشدت محدود است و او قرار نیست در مراسم و جشنهای عمده شرکت کند. طبق بیانیه منتشر شده، حضور پادشاه در هر برنامه نیز مطابق با تشخیص پزشک خواهد بود و او در تمام برنامههای عمومی تابستان شرکت نخواهد کرد.
در واقع بیانیه دربار درباره از سرگیری ملاقاتهای عمومی چارلز، اقدامی نمایشی و سازماندهی شده به نظر میرسد که فشار افکار عمومی را در آستانه سالگرد تاجگذاری وی کاهش دهد.
311311
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899982